Οι Δευτερεύουσες θέσεις φύλαξης της Γερμανικής σπαθασκίας

Του Γεώργιου Ε. Γεωργά

Ο Liechtenauer, ο οποίος ήταν και ο ιδρυτής της Γερμανικής σχολής σπαθασκίας, όπως είναι γνωστή, έδινε έμφαση στις τέσσερις κυρίαρχες θέσεις φύλαξης (όπως επικρατήσαν να λέγονται), ενώ υποστήριζε ότι όλες οι άλλες θέσεις φύλαξης είναι παράγωγες αυτών (των κυρίων).

O Peter von Danzig (που ακολουθούσε τη παράδοση του Liechtenauer και ανήκε στη κοινότητα του Liechtenauer) έγραψε στο βιβλίο του το έξεις: ‘…ο ξιφομάχος πρέπει να αποφεύγει της συνηθισμένες θέσεις φύλαξης και να ξιφομαχεί μόνο από τις Tag, Ochs, Pflug και Alber. Οι άλλες θέσεις φύλαξης απλά γίνονται (εννοεί σε μια μονομαχία). Για παράδειγμα, αν κάποιος εκτελέσει μια ολόκληρη Zornhau (χτύπημα της οργής, διαγώνιο χτύπημα από πάνω) θα καταλήξει στην Wechsel και αν εκτελέσει μια Unterhau (χτύπημα από κάτω, διαγώνιο χτύπημα με φορά από κάτω προς τα πάνω) θα φτάσει στην Einhorn. Δε χρειάζεται να εμμένει κάνεις σε αυτές τις θέσεις φύλαξης…’

Ωστόσο πολλά χρόνια αργότερα ένας οπλοδιδάσκαλος της Γερμανικής σχολής εισήγαγε μια πλουσιότερη εξήγηση και τερμινολογία των άλλων (συνηθισμένων) θέσεων φύλαξης. Ήταν ο J. Meyer. Ο Meyer κράτησε τις τέσσερεις Κυρίαρχες θέσεις φύλαξης ενώ όλες τις άλλες τις ονόμασε δευτερεύουσες. Οι φυλάξεις αυτές μπορούν να εκτελεστούν και από τις δυο πλευρές εκτός μερικών εξαιρέσεων.

H αλλαγή των θέσεων φύλαξης, καλύπτει ένα μεγάλο κομμάτι σε μια μονομαχία. Η ομαλή αλλαγή των θέσεων φύλαξης, από τη μια σε μια άλλη, είναι πολύ σημαντικό και πρέπει κάποιος ξιφομάχος να το εξασκεί συνεχώς, αν θέλει να ξιφομαχεί σωστά. Ο ίδιος οπλοδιδάσκαλος έλεγε, ότι δεν πρέπει να παίρνει ένας ξιφομάχος μια μόνο θέση φύλαξης και να μένει σε αυτή, γιατί ο αντίπαλος του εύκολα θα μπορέσει να τον διαβάσει και να δει τα μειονεκτήματα του, ενώ αν είναι κάλος ξιφομάχος θα μπορέσει εύκολα να καταλάβει τι επιθέσεις θα μπορεί να δεχτεί από αυτή τη θέση φύλαξης. Συνεπώς καλό θα είναι ο ξιφομάχος σε μια μονομαχία να αλλάζει συνεχώς τη θέση φύλαξης σε μια άλλη, για να μην επιτρέπει στον αντίπαλο του να δει τις αδυναμίες της συγκεκριμένης φύλαξης αλλά και τις παράγωγες επιθέσεις από αυτή.

Παρακάτω θα δούμε τις δευτερεύοντες θέσεις φύλαξης όπως τις κατέγραψε ο Meyer.

Zornhut: Η φύλαξη της Οργής. Το αριστερό πόδι βρίσκετε μπροστά ενώ το σπαθί κρατιέται στο δεξή ώμο, έτσι ώστε η λεπίδα να κρέμεται πίσω από τη πλάτη έτοιμη να χτυπήσει. Όλες οι τεχνικές οι οποίες γίνονται από τη ‘Ochs’ (το βόδι) μπορούν να εκτελεστούν και από τη φύλαξη της Οργής.

Langort: Η μακριά φύλαξη. Σε παλαιότερη βιβλιογραφία την βρίσκουμε και ως Langer Ort. Το αριστερό (δεξί ) πόδι βρίσκετε μπροστά, το όπλο κρατιέται με τους βραχίονες τεντωμένους μπροστά από το πρόσωπο κοιτάζοντας με την αιχμή το πρόσωπο του αντίπαλου. Θα λέγαμε ότι είναι φυσική κατάληξη των άλλων τεσσάρων θέσεων φύλαξης που εύκολα από αυτές μπορεί ένας ξιφομάχος να εκτελέσει νηκτικές επιθέσεις (schlussel, pflug, ochs, eisenport). Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να τραβήξει την προσοχή του αντίπαλου στο σπαθί.

Wechel: Η φύλαξη της αλλαγής. Έχοντας το δεξί πόδι μπροστά και κρατώντας το όπλο με την αιχμή να κοιτά το έδαφος, έτσι ώστε η short edge να κοιτά τον αντίπαλο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι φυσική εξέλιξη του Χτυπήματος της Οργής (Zornhau). Επίσης καλό θα είναι να περνά ο αντίχειρας το χειροπροφυλακτήρα και να ακουμπά το ισχυρό της λάμας για καλύτερο έλεγχο της λεπίδας.

Nebenhut: Η κοντινή φύλαξη. Έχοντας ως κυρίαρχο πόδι το αριστερό και κρατώντας το σπαθί κοντά στο σώμα από τη δεξιά πλευρά με την αιχμή να κοιτά στο έδαφος και τη λαβή προς τα πάνω ενώ η short edge κοιτά τον ασκούμενο. Η φύλαξη αυτή είναι φυσική εξέλιξη ενός δυνατού Κοψίματος της Οργής που δεν σταμάτησε στην Wechel. Η φύλαξη αυτή λειτουργεί καλύτερα από τη δεξιά πλευρά (αν ο ασκούμενος είναι δεξιόχειρας), ωστόσο με εξάσκηση λειτουργεί και από την άλλη πλευρά (τα χέρια δημιουργούν σταυρό). Από τη θέση αυτή μπορεί ο ασκούμενος να εκτελέσει εύκολα Unterhau.

Εisenport: H φύλαξη της σιδερένιας πόρτας. Αν και τα παλαιοτέρα χρόνια (το καιρό του Liechtenauer οι νηκτικές επιθέσεις με το long sword ήταν διαδεδομένες, το καιρό που έζησε ο Meyer αλλά και άλλοι σύγχρονοι του οπλοδιδάσκαλοι και ξιφομάχοι οι νηκτικές επιθέσεις ήταν περιορισμένες στη Γερμανία. Ο λόγος ήταν ότι ήταν εξαιρετικά θανάσιμες, έτσι η θνησιμότητα των ξιφομάχων ήταν μεγάλη. Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε η τέχνη της σπαθασκίας τον μεσαίωνα και την αναγέννηση την εξασκούσαν ευγενείς και ιππότες. Η θνησιμότητα λοιπόν τόσων ευγενών, που φυσικά άνηκαν στο πολιτικό σύστημα της Αγίας Ρωμαϊκής Γερμανικής αυτοκρατορίας, θορύβησε τον αυτοκράτορα με αποτέλεσμα να εισαχθούν κάποιοι φραγμοί στη τέχνη της οπλομαχίας από το στέμμα. Για αυτό το λόγο και δούλευαν οι σύγχρονοι οπλοδιδάσκαλοι με τον Meyer τις θλαστικές επιθέσεις και όχι της νηκτικές. Συνεπώς η συγκεκριμένη θέση φύλαξης ξεχάστηκε με τα χρόνια πέφτοντας σε δυσμένεια.

Τον ίδιο καιρό όμως εισήχθηκε στη Γερμάνια ένα νέο όπλο που έγινε αγαπητό όχι μόνο στους ευγενείς αλλά και σε κατώτερες κοινωνικές τάξεις. Ήταν το rapier. Μέσω αυτού του όπλου οι Ιταλοί κυρίως χρησιμοποιούσαν τη φύλαξη αυτή και σύντομα οι Γερμανοί την ξαναέβαλαν στην υλη της διδαχής της τέχνης. Μερικοί μάλιστα την εξίσωναν με τη Φύλαξη του Σταυρού. Ωστόσο είναι διαφορετικές.

Τοποθετώντας το δεξί πόδι ως κυρίαρχο, και κρατώντας το σπαθί με τη λαβή μπροστά από το γόνατο με τα χέρια αρκετά μπροστά έτσι ώστε η αιχμή να βλέπει το πρόσωπο του αντίπαλου, έχεις τη φύλαξη της σιδερένιας πόρτας.

Έτσι έχοντας το σπαθί σαν μια νοητή σιδερένια πόρτα και έχοντας μια χαμηλή θέση φύλαξης με το σώμα χαμηλωμένο, μπορεί ο ασκούμενος να αποφύγει όλες τις νύξεις και όλα τα κοψίματα.

H συγκεκριμένη θέση φύλαξης στη σχολή του Meyer θα λέγαμε ότι ταιριάζει πιο πολύ στη χρήση του rapier και όχι τόσο στο long sword διότι το συγκεκριμένο παρακλάδι της Γερμανικής σχολής σπαθασκίας δεν έδινε έμφαση στις νηκτικές επιθέσεις όπως ανάφερα πιο πάνω. Η Εisenport θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια Pflug με τα χέρια να είναι τεντωμένα και τη λαβή του σπαθιού να βρίσκετε μπροστά από το γόνατο.

Schrankhut: Η φύλαξη του Σταυρού. Κρατώντας το σπαθί με σταυρωμένα χέρια μπροστά από το σώμα και με την αιχμή προς το έδαφος έχουμε τη φύλαξη του Σταυρού. Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι μια χαμηλή φύλαξη του κρεμασμένου.

Hangetort: Το σημάδι του κρεμασμένου. Τοποθετώντας ως κυρίαρχο πόδι το δεξιό και κρατώντας το όπλο με τα χεριά μπροστά έχοντας τη λεπίδα σαν κάτι να κρέμεται από αυτήν προς το έδαφος, έχουμε τη φύλαξη του κρεμασμένου. Μοιάζει πολύ με την Ochs,με τη διαφορά ότι στην Ochs τα χεριά είναι κάθετα, ενώ εδώ βρίσκονται μπροστά από το πρόσωπο ενώ το σπαθί έχει μια κλήση προς το έδαφος. Για αυτό το λόγω ονομάζετε και σημάδι του κρεμασμένου.

Αυτή η φύλαξη έχει σύνδεση με τη τεχνική του χεριού που ονομάζεται Hanginh point handwork, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στο Vieschieben handwork στο Long sword αλλά και στο Dussack με διαφορετικό ωστόσο όνομα. Η θέση φύλαξης στο Dussack ονομαζετε Bogen δηλαδή Τόξο. Χρησιμοποιείτε και σε τεχνικές rapier αλλά δεν δίδετε σαν θέση φύλαξης αλλά μόνο σαν handwork. Επίσης το βρίσκουμε και σε τεχνικές ραβδίου με το όνομα η φύλαξη του τιμονιού.

Schlüssel: Το κλειδί. Τοποθετώντας ως κυρίαρχο πόδι το αριστερό και κρατώντας το σπαθί με τη λαβή του σπαθιού αλλά και τα χέρια σταυρωτά μπρος από το στήθος, έτσι ώστε η short edge να βρίσκετε στο αριστερό χέρι και η αιχμή να κοιτά το πρόσωπο του αντίπαλου, τότε έχουμε τη θέση φύλαξης που ονομάζετε το κλειδί.

Η χρήση αυτής της θέσεις φύλαξης έχει πολλαπλές χρησιμότητες. Εκτός ότι προδιαθέτει νηκτικές επιθέσεις, με ανάλογη εκπαίδευση μπορεί ο ξιφομάχος να εκτελέσει και ισχυρά κοψίματα. Ο Meyer στο βιβλίo του γράφει.

‘Αυτή η θέση φύλαξης ονομάζεται κλειδί, γιατί από αυτή τη θέση όλα τα τεχνάσματα και όλες οι θέσεις φύλαξης μπορούν να αντικρουστούν.’

Και συνεχίζει με μια παρομοίωση: ‘Όπως το κλειδί, είναι ένα μικρό εργαλείο, που ανοίγει μια κλειδαριά χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα, οπού αλλιώς θα απαιτούταν για να γίνει να εφαρμοστεί μεγάλη δύναμη, έτσι και όλες οι άλλες τεχνικές μπορούν να αντικρουστούν από αυτή την αδύναμη θέση φύλαξης (που φαίνετε να είναι ενώ δεν είναι), χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, με τεχνική και κομψότητα.’

Η Schlüssel μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη φάση της Zufechten { στη Γερμανική σχολή σπαθασκίας, υπάρχουν τρείς φάσεις σε μια συμπλοκή ανάμεσα σε δυο μονομάχους. Η Zufechten που μεταφράζεται ως έφοδος, σε αυτή τη φάση της μονομαχίας οι μονομάχοι αλλάζουν θέσεις φύλαξης για να μπερδέψουν τον αντίπαλο, ωστόσο πολλές φορές αν η Zufechten είναι γρήγορη και εκτελεστεί πραγματικό κτύπημα, τότε η μονομαχία τελειώνει άμεσα. Η δεύτερη φάση είναι ο Krieg που μεταφράζεται ως πόλεμος. Σε αυτή τη φάση της συμπλοκής έχουμε δεσμεύσεις αλλά έναρξη πάλης που μπορεί να καταλήξει στο έδαφος. Προφανώς είναι το πιο επικίνδυνο μέρος μιας μονομαχίας. Είναι η μοναδική φάση της συμπλοκής που και οι δυο μονομάχοι βρίσκονται εντώς του πεδίου δράσης του ενός και του άλλου. Ενώ αντίθετα η Zufechten και η Abzug χρειάζονται κάποια απόσταση. Τέλος η τρίτη φάση της συμπλοκής είναι η Abzug. Η Abzug μεταφράζεται ως υποχώρηση. Είναι η τέχνη για το πώς ο ξιφομάχος θα απομακρυνθεί από τον αντίπαλο του χωρίς να κτυπηθεί αλλά ταυτόχρονα να πλήξει τον αντίπαλο με αντεπίθεση την ώρα που υποχωρεί. }αλλά και για αμυντικούς σκοπούς όπως και όλες οι άλλες θέσεις φύλαξης.

Einhorn: O Μονόκερως. Έχοντας σαν κυρίαρχο πόδι το αριστερό και σηκώνοντας τα χέρια από τη θέση φύλαξης του κλειδιού προς τα πάνω τεντώνοντας τα από τη δεξιά πλευρά, τότε ερχόμαστε στη θέση φύλαξης που ονομάζεται ο Μονόκερως.

Ο Μονόκερως είναι το φυσικό τελείωμα μιας επιθέσεως Unterhau από τη θέση φύλαξης Nebenhut, ξεπερνώντας την Ochs. H φύλαξη αυτή θυμίζει την Ochs μόνο που είναι πιο ψηλά και δημιουργεί μια γωνία ενώ η αιχμή κοιτά ψηλά. Η φύλαξη αυτή πολλές φορές είναι για να παραπλανήσει τον αντίπαλο και να δώσει στόχους επίθεσης που όμως ο ξιφομάχος τους δίνει επίτηδες για να κάνει κάτι άλλο ( π.χ. απόκρουση, αντεπίθεση κτλ).

Μια θέση φύλαξης που ξεχάστηκε

Στο εγχειρίδιο μάχης του Peter von Danzig το Codex Danzig (Cod.44.A.) καταγράφετε μια επιπλέων θέση φύλαξης, που την ονομάζει Sprechfenster που μεταφράζεται ως το παράθυρο που μιλά. Ο Peter von Danzig που κρατούσε ακράδαντα την παράδοση του Lichtenauer, υποστήριζε και συμβούλευε ότι ένας ξιφομάχος μπορεί να χρησιμοποίει την Sprechfenster και μάλιστα υπογράμμιζε ότι είναι η ‘καλύτερη’ θέση φύλαξης για άμυνα. Την περιγράφει ότι μοιάζει πολύ με την Langer Ort (βλ. Langort) μόνο που βρίσκετε σε χαμηλότερο ύψος και τα χέρια δεν είναι τόσο τεντωμένα.

Η Sprechfenster είχε τη μοίρα των φυλάξεων που παρήγαγαν νηκτικές επιθέσεις. Έτσι με τα χρόνια ξεχάστηκε και επανήλθε στα χρόνια του Meyer, όχι σαν θέση φύλαξης, αλλά σαν ‘στάση’, που μέσω αυτής μπορεί ένας ικανός ξιφομάχος με την αίσθηση της λάμας να καταλάβει τι θέλει να κάνει ο αντίπαλος του. Έτσι μέσω αυτής μπορεί να καταλάβει αν ο αντίπαλος του έχει σκοπό να αφήσει την δέσμευση ή αν θέλει να εκτελέσει κάποια τεχνική winding.

Βιβλιογραφία

– A Thorough Description of the Free Knightly and Noble Art of Combat with all

Customary Weapons, adorned and presented with many fine and useful

Illustrations. By Joachim Meyer, Freifechter of Strassburg, 1570

– Liechtenauers Bloßfechten

– Tobler, Christian Henry. In Saint George’s Name: An Anthology of Medieval

German Fighting Arts. Wheaton, IL: Freelance Academy Press, 2010.

– Οι Βασικλες θέσεις φύλαξηςτης Γερμανικης σπαθασκίας του Γεώργιου Ε. Γεωργά, Ακαδημία Ιστορικών ΕυρωπαϊκωνΠολεμικών Τεχνών

– Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΣΠΑΘΑΣΚΙΑΣ του Γεώργιου Ε. Γεωργά, Ακαδημία Ιστορικών ΕυρωπαϊκωνΠολεμικών Τεχνών

Ευχαριστίες:

Ευχαριστώ τους δασκάλους μου κ. Johannes Pelzer απο τους Gladiatores, κ. Mike Cartier απο το Meyer’s Freifechter Guild, καθώς και τον κ. Roger Norling εκπαιδευτή του Gothenburg Historical Fencing School για τις τεχνικές συμβουλές για τη διεκπεραίωση του άρθρου.